Interview of Manolis Metzakis for his exhibition with photos from the film of Kostas Haralabous “O Kapetan Michalis”

Χρειάζεται δύναμη ψυχής και άριστη τεχνική γνώση της όγδοης κατά πολλούς τέχνης, της φωτογραφίας, ώστε να αποδώσεις , το πάθος, την ορμή , τον πόθο για λευτεριά του κρητικού που ο Καζαντζάκης το 1950 ενσαρκώνει στον Καπετάν Μιχάλη.

Απαιτείται να έχεις εντρυφήσει βαθιά στην ιστορία αυτού του τόπου που τα ριζά του στα δέντρα στα βουνά και στις ψυχές έχουν ποτιστεί με το αίμα των επαναστατημένων κρητικών .

Ταυτόχρονα απαιτείται η επιστημονική οπτική και η αγάπη για τη φωτογραφία .

Όλα αυτά συγκερασμένα οπλίζουν το φακό και αποδίδουν με ένταση το συναίσθημα που ο φωτογράφος ανακαλύπτει σε κάθε σκηνή της ταινίας.
Πίσω από το κλικ του φακού , ένας πολυδιάστατος άνθρωπος . Ο κος Μανώλης Μετζάκης , που οι μαθητές του , καθώς είναι και καταξιωμένος μαθηματικός στο Μαλεβίζι ,ιδιοκτήτης στο φροντιστήριο «κύκλος», θα νιώθουν περήφανοι και τυχεροί που ένας καθηγητής μαθηματικών δημιουργεί με το φακό.

Ακολουθήστε τις ειδήσεις του Maleviziotis.gr στο Google News

Σε ένα χόμπι όπως μας λέει ο ίδιος που η αμοιβή του είναι το άπλωμα στον κόσμο μέσω της τέχνης του και που πάει χέρι -χέρι με τη μαθηματική γνώση. Στην έκθεσή του , στην Πινακοθήκη Ηρακλείου περιγράφει το έργο του Καζαντζάκη , Καπετάν Μιχάλης, ακολουθώντας με ευλαβική φροντίδα τα γυρίσματα της ομώνυμης ταινίας του Κώστα Χαραλάμπους.

Συναντήσαμε τον κο Μετζάκη στη Βασιλική Αγίου Μάρκου, στο Ηράκλειο.

Απλό και εγκάρδιο να δέχεται τα συγχαρητήρια των συντοπιτών μας και να υποδέχεται στην έκθεση του όλο τον κόσμο που σκοπεύει το αμέσως επόμενο διάστημα και έως τις 20/1 , να επισκεφτεί την έκθεση.

Ο χρόνος που θα αφιερώσει ο επισκέπτης θα τον γεμίσει ψυχικά με την ιστορία του τόπου μας αλλά και την πρωτοποριακή ματιά ενός ακάματου εργάτη της 8ης τέχνης .

Κε Μετζάκη τα σημαντικότερα ονόματα του πολιτισμού μας ,στον τομέα των εικαστικών και της συγγραφής έχουν ζωντανέψει από τον φακό σας . Μιλήστε μας για αυτό
«Είναι η Τρίτη ταινία στην οποία είμαι φωτογράφος πλατό , έχω κάνει άλλες δύο ταινίες τον EL Greco καθώς και τον Καζαντζάκη του Σμαραγδή.

Λειτουργώ ακολουθώντας τα γυρίσματα και ήρθα σε επαφή με τον σκηνοθέτη της ταινίας τον Κώστα Χαραλάμπους , μέσω του κου Γιώργου Παπαδάκη , ο οποίος συμμετέχει στην έκθεση με δέκα  φωτογραφίες του.

Ως φωτογράφος πλατό , έχω τη δυνατότητα να παρακολουθώ τα γυρίσματα και να δημιουργώ υλικό το οποίο ταξιδεύει με τις εκθέσεις που γίνονται στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αποτελώντας προβολή της ταινίας αλλά και αρχειακό υλικό .  Ευχαριστώ θερμά την Περιφέρεια Κρήτης γα τη δυνατότητα που μου δίνει να συντελέσω ως δημιουργός στη διαμόρφωση  του ιστορικού λευκώματος με φωτογραφίες των σκηνών της ταινίας, για το αρχείο. Το ιστορικό λεύκωμα  το οποίο παραδίδεται στους συντελεστές καθώς και τους φορείς προβολής της ταινίας αλλά και της φωτογραφικής έκθεσης».

Ας σημειωθεί εδώ ότι η έκθεση και η δημιουργία λευκώματος  πραγματοποιείται με την στήριξη της Περιφέρειας Κρήτης

Ποιους χώρους επισκεφτήκατε για τα γυρίσματα της ταινίας καθώς η πλοκή της εξελίσσεται κυρίως στον Χάνδακα;
«Τα γυρίσματα της ταινίας έγιναν σε σαράντα διαφορετικά μέρη της Κρήτης. Ουσιαστικά σε ολόκληρη την Κρήτη έλαβαν χώρα τα γυρίσματα, στην αναζήτηση του σκηνοθέτη για κτήρια αλλά και τοποθεσίες που ήταν όσο το δυνατόν περισσότερο κοντά στην εποχή, ιστορικά .

Το λιμάνι που παρουσιάζεται στην ταινία είναι το λιμάνι του Ρεθύμνου και ο μιναρές είναι ο μιναρές του Ρεθύμνου.

Γυρίσματα όπως οι πολεμικές σκηνές , οι οποίες έχουν δοθεί με εξαιρετικά ρεαλιστικό τρόπο έχουν γίνει στη Σητεία,  και στην Πρέβελη ενώ στο Ηράκλειο η οικία «Χρονάκη» με το έντονα παραδοσιακό χρώμα της εποχής , εξυπηρέτησε τις ανάγκες των γυρισμάτων».

Συγκεκριμένα η σκηνή της πολιορκίας και της κατάκτησης του μοναστηριού του «Αφέντη Χριστού» έγινε σην ιστορική Μονή της Πρέβελης.
Τα γυρίσματα της πολυδάπανης αυτής παραγωγής είχαν διάρκεια από τις 27/9 έως και τις 12/12 του 2022. Πραγματικά σε ολάκερη την Κρήτη πραγματοποιήθηκαν γυρίσματα , ενώ ο αριθμός των βοηθητικών ηθοποιών άγγιξε τους χίλιους οχτακόσιους».

Δύναμη σύλληψης και συναίσθημα

– Παρακολουθώντας τη φωτογραφική σας εκδοχή των γυρισμάτων της ταινίας αποκαλύπτεται σε κάθε φωτογραφία ,η ένταση του συναισθήματος των ηθοποιών αλλά και η δυναμική του τοπίου και της σκηνής. Πώς είναι αυτό δυνατόν;

– «Παρακολουθούσα και εντόπιζα τις σκηνές με ένταση και συναίσθημα».

Να σημειωθεί εδώ ότι η όλη σύλληψη και το έργο αυτό αφορούν στον ίδιο τον Μανώλη Μετζάκη, ενώ εκτός από  την Περιφέρεια που ενίσχυσε την επιτέλεση του έργου, ο φωτογράφος ευχαριστεί θερμά και το Δήμο, για την παραχώρηση της αίθουσας όπου παρουσιάζεται η έκθεση. Ο ίδιος είναι εκτός από μαθηματικός πρόεδρος σε μία από τις τρεις παγκόσμιες ενώσεις φωτογραφίας την Global Photografic Union,ενώ η θητεία του στο φωτογραφικό φακό ξεκίνησε ταυτόχρονα με τις σπουδές στην επιστήμη των μαθηματικών , δηλαδή κάπου το 1989 περίπου. Ο φωτογράφος με παραστατική κίνηση μας δίνει τον τρόπο λήψης της σωστής φωτογραφίας.

«Προσπαθούσα να βρω την κατάλληλη γωνία λήψης της φωτογραφίας .Σε αυτό με βοηθούσε η επανάληψη των σκηνών καθώς ο σκηνοθέτης δίνοντας τις οδηγίες του , εκμαίευε από τους ηθοποιούς τη δυναμική του συναισθήματος. Παρακολουθούσα κάθε γύρισμα σε κάθε μέρος της Κρήτης που μεταφέρονταν το συνεργείο. Αυτό με βοήθησε να μπω ουσιαστικά στην ιστορικότητα αλλά και στον κάθε χαρακτήρα. Φυσικά απαραίτητη είναι η φωτογραφική εμπειρία . Η φωτογραφία περιγράφει. Ο κινηματογράφος αφηγείται .

Η αφήγηση έχει τον περιορισμό του χρόνου . Υπάρχει το πριν, το τώρα , το μετά. Η φωτογραφία σε αφήνει να φανταστείς. Σου δίνει το περιθώριο ανάλογα με τα δικά σου βιώματα και τις προσλαμβάνουσες να πλέξεις το δικό σου σενάριο ζωής , ηθογραφίας αλλά και μαχητικότητας».

Στο σημείο αυτό ο κος Μετζάκης κάνει την αναδρομή της διαδρομής του ως φωτογράφος αλλά και δάσκαλος της όγδοης τέχνης. Παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον ένα work shop το οποίο διδάσκει και έχει τίτλο «Φωτογραφία και κινηματογράφος- Ομοιότητες και διαφορές».

Η φωτογραφία μου άνοιξε ορίζοντες

Η όλη πορεία του ως Πρόεδρος της Ελληνικής φωτογραφικής εταιρίας , αλλά και στην διδασκαλία είναι μακρά και αποδοτική.

«Δίδαξα έντεκα χρόνια μαθηματικά και φωτογραφία στα τότε Τ.Ε.Ι αλλά και τέσσερα χρόνια σε Ι.Ε.Κ , ενώ υπήρξε και κάλεσμα για να διδάξω στην Σχολή Καλών Τεχνών τα μυστικά της φωτογραφίας. Η ζωή όμως απαιτεί τις επιλογές μας στο χώρο και το χρόνο και οι δικές μου επιλογές δεν ήταν να εγκατασταθώ στην Αθήνα, καθώς η οικογένειά μου αλλά και η επιχειρηματική μου προσπάθεια βρίσκονταν στην Κρήτη».

«Κάποια στιγμή η δυναμική της τέχνης της φωτογραφίας μου άνοιξε δρόμους και ορίζοντες που με έκαναν να νιώθω όλον τον κόσμο μια γειτονιά. Η παγκοσμιοποίηση μέσω της τέχνης είναι ένα εισιτήριο για να ταξιδέψω αλλά και να εκφράσω μέσα από το φακό τις στιγμές . Προσπαθώ να προβάλλω το ρεαλιστικό στοιχείο και αφηγούμαι . Η φωτογραφία με ωθεί να παρουσιάσω το έργο μου αλλά και να συμμετάσχω ως κριτής σε παγκόσμιες εκθέσεις , ομιλίες και συμμετοχές σε εγκαίνια εκθέσεων φωτογραφίας».

Η έκθεσή σας εδώ στη Πινακοθήκη έχει τη μαγεία του χρώματος , αλλά και των σκιάσεων. Αναδεικνύει πλευρές της ταινίας με το δικό της μοναδικό τρόπο. Αποτελεί ένα εισητήριο τόσο για την ταινία αλλά και ευρύτερα για την ιστορικότητα της Κρήτης διεθνώς . Μιλήστε μας για αυτό.

«Πράγματι η ταινία, αξίζει να προβληθεί σε ολόκληρη την Ελλάδα , όπως και συμβαίνει αυτήν τη στιγμή αλλά και ο στόχος είναι να ταξιδέψει και στο εξωτερικό. Σε αυτό βοηθάει η προσωπικότητα και το συγγραφικό έργο του Νίκου Καζαντζάκη . Η μορφή του πολυγραφότατου Καζαντζάκη έχει δώσει φτερά στο έργο. Το βιβλίο του ο Καπετάν Μιχάλης, εκδόθηκε το 1953 και η προσωπικότητα του μαυροντυμένου ήρωα , που δεν γελάει , δε χαίρεται και έχει ορκιστεί ως ότου ελευθερωθεί η Κρήτη να ζει φυλακισμένος στα δεσμά που ο ίδιος επιτάσσει , παρουσιάζουν την αέναη προσπάθεια της Κρήτης να απαλλαγεί από τα δεσμά του κατακτητή.

Για αυτό και το έργο κυκλοφόρησε στο εξωτερικό και ως «Λευτεριά ή θάνατος». Η ταινία είναι μια τεράστια παραγωγή , και θα πάει καλά και στο εξωτερικό. Η έκθεση φωτογραφίας ήδη έχει ζητηθεί από οχτώ περιοχές της Ελλάδας και βλέποντας την ο ίδιος ο κόσμος λειτουργεί ως πρεσβευτής στο άπλωμά της στη χώρα μας».
Η ζωντάνια των φωτογραφιών και η σύλληψη της έντασης του συναισθήματος καθηλώνει μπροστά στις φωτογραφίες σας τον επισκέπτη.

«Η σύνθεση , το φως, η ατμόσφαιρα, αλλά και η ένταση του μαύρου χρώματος στο γυαλιστερό χαρτί είναι τεχνικές που για να αποδώσουν χρειάζονται εμπειρία. Η γωνία λήψης ώστε να φτιαχτεί το κάδρο που είναι προσιτό και ο θεατής κεντράρει , ανακαλύπτοντας τη δική του αφήγηση της στιγμής, συνθέτοντας τα στοιχεία που του περιγράφει η φωτογραφία, είναι το μυστικό κλειδί για αυτό το αποτέλεσμα».

Η αποδοχή του κόσμου
Όση ώρα ο φωτογράφος έδινε συνέντευξη στην Πινακοθήκη. Κόσμος κάθε ηλικίας έρχονταν να του σφίξει το χέρι , τονίζοντας με περηφάνια, ότι το έργο πρεσβεύει τα ιδανικά της κρητικής ψυχής . Την λευτεριά και την ανυπακοή στην υποταγή.

– Τι σας συγκίνησε περισσότερο στην ταινία; Τι ήταν αυτό το στοιχείο που σας βοήθησε να εντρυφήσετε τόσο πολύ στο σύμπαν του Καπετάν Μιχάλη;
– «Αυτό που ήταν πραγματικά συγκινητικό κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων ήταν η προσπάθεια των συντελεστών , πρωταγωνιστών αλλά και βοηθητικών να μπουν ουσιαστικά στο κλίμα που απαιτούσε η ταινία. Οι κρητικοί να νιώσουν επαναστάτες , όπως εκείνην την εποχή. Στην έκφραση , στο τίναγμα του μαχαιριού, στην κίνηση του σώματος, έβλεπες αυτήν την δύναμη του συναισθήματος που τους κατέκλυζε. Ο Τούρκος επίσης ήθελε να νιώθει όπως ο Τούρκος , που έφτασε στη Κρήτη και δεν ήξερε για ποιο λόγο επιτίθονταν.

Στην έκφραση των ηθοποιών στις σκηνές της μάχης που ήταν τόσο αληθοφανείς , έβλεπες στις εκφράσεις του προσώπου τους ότι ήταν χαμένοι , ενώ οι κρητικοί υπακούουν στην εντολή της απελευθέρωσης της πατρίδας τους, που είναι το ύψιστο ιδανικό και παίρνουν θάρρος , το θάρρος του «κουζουλού» επαναστάτη, για την αγάπη του τόπου τους».

Σε ποιο τομέα νιώθετε περισσότερο δημιουργικός κε Μετζάκη;
«Η φωτογραφία είναι τέχνη και επιστήμη μαζί. Τα μαθηματικά βοηθούν εξαιρετικά στη λήψη της κατάλληλης γωνίας στη δημιουργία όγκων και σχημάτων καθώς και στις αντιθέσεις του φωτός , που όλα αυτά αιχμαλωτίζουν τη ματιά του θεατή . Η επιτυχία της φωτογραφίας είναι ακριβώς αυτό. Να παραμείνει ο θεατής μπροστά στη φωτογραφία και να αφεθεί εκεί να οραματιστεί , τον τόπο, το χρόνο, τα πρόσωπα και το συναίσθημα που του δημιουργείται. Από την άλλη η διδασκαλία είναι τέχνη από μόνη της. Να βοηθήσεις το μαθητή να πετύχει το στόχο του και να εξελιχτεί επαυξάνοντας τις δυνατότητες του , σου προσφέρει μεγάλη ηθική ανταμοιβή».

Κλείνοντας τη συνέντευξη φεύγω με την πληρότητα της συζήτησης με έναν άνθρωπο που κατάφερε με την τέχνη της φωτογραφίας να γίνει πολίτης του κόσμου , καθώς η δημιουργία του είναι πλέον διεθνώς αναγνωρισμένη , αλλά και με την ευτυχή ανακάλυψη ότι και η εκπαίδευση είναι τέχνη, την οποία με τον επιστημονικό του ρόλο αλλά και τη παιδαγωγική αγάπη ο κος Μάνόλης Μετζάκης ,υποστηρίζει για πολλά χρόνια τώρα.

Γενιές που μαθήτευσαν κοντά του , βρήκαν τον προσανατολισμό τους ώστε να πετύχουν τα όνειρά τους , γιατί όπως αποδεικνύει και ό ίδιος με το παράδειγμά του ,η αγάπη για ότι κάνουμε θα μας πάει μακριά με δύναμη και τόλμη.

Συραγώ Χορταριά

Thank you maleviziotis.gr and Syrago Chortaria!